Dr. Öğr. Üyesi Ali Ersoy, SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan, zatürrenin en bilinen akciğer enfeksiyonu olduğunu ve özellikle kış aylarında bağışıklığı düşük ya da kronik hastalığı olan bireylerde sık görüldüğünü belirtti.
Zatürre, mikroorganizmaların (genellikle bakteriler veya virüsler) akciğer dokusuna yerleşmesi ve iltihap oluşturmasıyla ortaya çıkar. En yaygın etkenler Streptococcus pneumoniae gibi bakteriler ve çeşitli solunum yolu virüsleridir. Grip sonrası bağışıklık zayıfladığında bakteriyel zatürre gelişebilir. Nadir durumlarda mantar ya da parazitler de sorumlu olabilir. Sigara kullanımı, KOAH ve diyabet gibi hastalıklar risk faktörlerini artırır.
Akciğer enfeksiyonlarının başlıca belirtileri yüksek ateş, öksürük (bazen balgamlı), göğüs ağrısı, nefes darlığı, halsizlik, iştahsızlık ve terlemedir. Yaşlı ya da bağışıklığı zayıf kişilerde ateş görülmeyebilir; bunun yerine bilinç bulanıklığı veya şiddetli nefes darlığı ortaya çıkabilir.
Zatürrenin Belirtileri ve Tanı
Halk arasında “soğuk algınlığı akciğere inerse zatürre olur” düşüncesi kısmen doğrudur. Basit bir üst solunum yolu enfeksiyonu bazen alt solunum yollarına yayılabilir. Ancak güçlü bağışıklık bu süreci engeller. Yaşlılar, bebekler, sigara içenler ve kronik hastalar daha yüksek risk altındadır.
Zatürre tedavi edilmediğinde akciğerde irin birikmesi (ampiyem), solunum yetmezliği, sepsis, kalp zarı veya beyin zarı iltihapları gibi ciddi komplikasyonlar gelişir. Bu durumlar yaşamı tehdit edebilir.
Erken Tanı ve Tedavi Gerekliliği
Riskli gruplarda hastalığın erken tespiti hayati öneme sahiptir. Nefes darlığı artarsa, ateş dirençli hâle gelirse, balgamlarda kan görülürse ve beslenme bozulursa doktora başvurulmalıdır. Delici göğüs ve yan ağrılar, ikincil akciğer zarında sıvı birikimine işaret eder.
Korunma ve Yanlış Bilinenler
Grip ve zatürre aşıları, özellikle kronik hastaları ve yaşlıları korur. Sigara içmekten kaçınmak, kalabalık ve kapalı ortamlarda uzun süre kalmamak, elleri sık sık yıkamak, dengeli beslenmek ve yeterli uyumak da riskleri azaltır.
Antibiyotiklerin her öksürükte işe yaradığı düşüncesi yanlıştır; çoğu akciğer enfeksiyonu viral olduğundan antibiyotik etkili olmaz. Zatürre sadece yaşlılarda görülmez; genç ve sağlıklı bireylerde de ortaya çıkabilir. Bitkisel çaylar ve doğal takviyeler semptomları hafifletebilir, ancak ilaç yerini tutmaz. Ciddi vakalarda mutlaka tıbbi tedavi gereklidir.
